یکی از مهم‌ترین ملزومات موفقیت در کار این است که شما به‌عنوان مدیر هرازگاهی بایستید، یک ذره‌بین دست بگیرید و رفتارهای کارکنانتان را مورد بررسی قرار دهید. چرا؟ چون بدون ارزیابی نمی‌دانید روند پیشروی کارها چطور است، هر کارمندی چگونه کار می‌کند و اصلاً کار شما در مسیر درستی قرار دارد یا نه. یکی از این روش‌های ارزیابی، ۳۶۰ درجه است. ارزیابی ۳۶۰ درجه به شما کمک می‌کند تصویری روشن، واضح و دقیق از وضعیت کارکنانتان داشته باشید، از نقاط قوتشان استفاده کنید و به داد نقاط ضعف‌شان پیش از مرگ سهراب برسید. این مقاله نگاهی به این روش ارزیابی مفید است.
ارزیابی ۳۶۰ درجه چیست؟
در وهله اول باید بدانیم ارزیابی ۳۶۰ درجه چیست و چطور باید از آن کمک بگیریم. این مدل روشی برای ارزیابی عملکرد کارکنان است که به شما نشان می‌دهد هر فرد چطور عمل می‌کند. در این روش شما نحوه عملکرد کاری هر فرد، شکل رفتارش با دیگران، ارتباطات سازمانی و جنبه‌های مختلفش را از همکارانش به صورت ناشناس در فرمی می‌پرسید؛ این همکاران شامل تمام اطرافیان مثل همکاران، سرپرست‌ها و هر کس با او در ارتباط است، میشود. در واقع در این روش شما یک پرسشنامه برای هر فرد تهیه می‌کنید و این پرسشنامه را در اختیار همکارانش قرار می‌دهید تا عملکرد او را بسنجند. این ارزیابی می‌تواند برای تمام اعضای سازمان اجرا شود؛ اما دقت کنید که مثلاً معیارهای ارزیابی ۳۶۰ درجه مدیران با معیارهای کارکنان متفاوت است چون وظایف متفاوتی دارند.
ارزیابی ۳۶۰ درجه چه مزایا و معایبی دارد؟
ارزیابی ۳۶۰ درجه مثل تمام روش‌های ارزشیابی کارکنان مزایا و معایبی دارد که دانستنشان باعث میشود بهتر از این روش استفاده کنید. این مزایا و معایب به‌صورت زیر هستند:
مزایای روش ارزیابی ۳۶۰ درجه
-
اطلاعات دقیق‌تر
وقتی شما عملکرد یک نفر را از تمام اطرافیانش می‌پرسید، در واقع اطلاعات جامع‌تری به دست می‌آورید. وقتی فقط یک نفر کارمند شما را ارزیابی کند، امکان خطا، دخالت دادن سلیقه شخصی و مسائل شخصی بالاست؛ اما وقتی آدم‌های زیادی در مورد این فرد نظر می‌دهند، نظراتشان قابل اتکاتر است.
-
بهبود وضعیت کار
وقتی شما نقاط قوت و ضعف هر کارمند را به کمک کارمندهای دیگر می‌فهمید، می‌توانید به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به او بازخورد بدهید؛ نقاط قوتش را تشویق کنید و برای برطرف کردن نقاط ضعف همراهش باشید. این کار باعث افزایش سطح کیفی کارکنان و در نتیجه کار شما میشود.
-
امکان جابه‌جایی‌های موثر
با شناختن ویژگی‌های فردی هر کارمند، می‌توانید هر کس را در نقش یا پستی که مطابق توانایی‌ها، استعدادها و علائقش است قرار دهید. تمام پژوهش‌ها نشان می‌دهند آدم‌ها در کارهایی که به آن‌ها علاقه دارند خلاق‌تر، بهتر و موثرترند.
-
برنامه‌ریزی برای آینده
ارزیابی ۳۶۰ درجه باعث میشود شما شناخت دقیقی از وضعیت کاری و رفتاری کارکنان به دست بیاورید، همین مسئله به شما کمک می‌کند برای آینده یک برنامه‌ریزی درست داشته باشید؛ برنامه‌ریزی‌ای که برای برطرف کردن نقاط ضعف راهکار داشته باشد و از توانایی‌های کارکنان برای پیشرفت استفاده کند. ارزیابی ۳۶۰ درجه در واقع تاباندن نوری بر مسیر آینده است و به شما می‌گوید مسیر درست کدام است.
-
جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی
وقتی شما شناخت خوبی از تیمتان داشته باشید، می‌دانید در کدام بخش‌ها سرمایه‌گذاری کنید، کدام بخش‌ها فرصت رشد دارند و کدام ایده‌ها شانس بیشتری برای عملی شدن دارند؛ این شناخت باعث میشود سرمایه کارتان را در نقاطی بگذارید که شانس بیشتری برای بهره‌وری و رشد دارند.
معایب روش ارزیابی ۳۶۰ درجه
-
طولانی بودن فرایند
این‌که شما پرسشنامه‌ای تهیه کنید و در اختیار تعداد زیادی از افراد قرار دهید و آن‌ها هم این پرسشنامه را برای تمام همکاران پر کنند، طبیعتاً طولانی و زمان‌بر است. روش بازخورد ۳۶۰ درجه اطلاعات دقیقی به شما می‌دهد اما نیازمند صرف زمان است.
-
طراحی پرسشنامه
پرسشنامه روش بازخورد ۳۶۰ درجه باید حرفه‌ای، دقیق و کامل باشد؛ یعنی تمام معیارهایی که برای شما اهمیت و اولویت دارند در آن مشخص شده باشد وگرنه نتایج چندان دقیقی به دست نمی‌دهد. البته خبر خوب امکان دانلود رایگان پرسشنامه ارزیابی 360 درجه است؛ یعنی می‌توانید نمونه فرم‌های آماده را در اینترنت ببینید و مناسب‌ترینشان را انتخاب کنید.
-
تحلیل پرسشنامه
تحلیل این تعداد از پرسشنامه و فرم ارزیابی کار راحتی نیست و ممکن است ارزیاب‌ها در تحلیل داد‌ه‌ها دچار خطا و اشتباه بشوند.
برای استفاده از ارزیابی ۳۶۰ درجه نکات زیر را آویزه گوشتان کنید
- در گام اول اهدافتان را از ارزیابی تعیین کنید؛ می‌خواهید کدام معیارها را بسنجید، آیا می‌خواهید برای آینده برنامه‌ریزی کنید یا می‌خواهید عملکرد سازمان تا به‌حال را اندازه بگیرید؟
- بهتر است در انتخاب ارزیاب و کسی که پرسشنامه ارزیابی را تحلیل می‌کند دقت زیادی به خرج دهید.
- معیارهای خوبی برای ارزیابی تعیین کنید؛ مثلاً معیارهای ارزیابی ۳۶۰ درجه منابع انسانی باید عملکرد آن‌ها در پیشرفت سازمان و برقراری ارتباط در بخش‌های مختلف را بسنجد.
- بعد از ارزیابی جلسه‌هایی ترتیب دهید و نتایج را با کارکنان درمیان بگذارید؛ سعی کنید گفت‌وگویی دوستانه داشته باشید و قبل از انتقاد از عملکردهای ضعیف، از عملکردهای قوی تقدیر کنید.
ارزیابی ۳۶۰ درجه نردبانی برای رشد سازمان
شما در مقام مدیریت نباید کار را رها کنید تا خودش رو به جلو برود، بلکه باید هر از گاهی ارزیابی‌های دقیقی از وضعیت سازمان یا کسب‌وکارتان داشته باشید تا بدانید در بخش‌های مختلف کار چه می‌گذرد. ارزیابی ۳۶۰ درجه راهی برای تعیین وضعیت هر کارمند و کمک به رشد اوست. این ابزار ارزیابی باعث میشود شما به‌عنوان مدیر با شاخص های مهم و حیاتی کارکنانتان را زیر نظر بگیرید و آن‌ها را به سمت هدف‌های سازمان هدایت کنید.
آزمون 360 درجه
در هر کسب‌وکاری ارزیابی سازمانی کارکنان یکی از شاخص‌های کلیدی عملکرد منابع انسانی است. سایت تست‌پرو آزمون‌های ۳۶۰ درجه در حوزه‌های تخصصی و فنی، شخصیت‌شناسی و عمومی ارائه می‌دهد که از طریق آن می‌توانید برای ارزیابی پیش از استخدام اقدام کنید.
